İbranilerde Eşcinsellik

  • En azından teoride, kocaların eşlerine sadık olmasını istemeleri dışında, İbraniler de zinaya komşuları gibi yaklaşıyordu. Öte yandan yaşadıkları yerde eskiden olmayan yeni bir cinsel “nefretin” tohumlarını kendi yordamlarınca ektiler. Nitekim Tevrat, erkekler arasındaki anal seksi en adi suç sayıyor ve cezasını taşlanarak öldürülmek olarak tayin ediyordu. “Bir kadınla yatar gibi erkekle yatmayın; zira bu iğrençtir,” diye buyurur Levililer. “Akan kanlarından kendileri sorumlu olacak.” Öte yandan uygarlığın başlangıcından itibaren “birlikte olan” erkeklerin olduğuna şüphe yoktu. Ama bunu yaparak hayatlarını ilk kez tehlikeye atıyorlardı.


    Dicle-Fırat havzasının büyük bir kısmında bin yıldan uzun zamandır toplumsal düzeni tesis etmiş olan Hammurabi yasaları, eşcinsellik hakkında bir şey söylemiyordu. Eshunna ve Mısır yasaları da bu konuda sessiz kalmıştı. Hititler baba-oğul ilişkilerini yasaklamıştı, ama bu enseste karşı genel bir kuralın parçasıydı. Asurlular bir adamın kendisini tekrar başka adamlara sunmasının utanç verici olduğunu düşünüyorlardı ve erkeklerin aynı sosyal sınıftan erkeklere tecavüz etmesini yasaklamışlardı. Buna karşın İbraniler, ayrım ve istisna gözetmiyordu. Nitekim erkekler arasında cinsel ilişki kim aktif kim pasif olursa olsun yasaktı. Yahudi Tanrısı bundan öylesine nefret ediyordu ki, bunu göstermek için Sodom ve Gomora şehirlerini helak etmişti.


    Bu hikayeden (ve can alıcı noktası: hikaye doğru değil) önce, İbranilerin neden böyle bir tutum takındıklarına kısaca bir göz atalım. Daha önce gördüğümüz gibi kadim Yahudiler, manevi dile tercüme ettikleri bir fiziksel savunmasızlık duygusuyla maluldüler. Katı cinsel sınırlar çizen Yahudiler beden siyasetini büyütmeye çalışıyorlardı. Erkeklerle seks yapan erkekler, hemcinslerini, hayvanlarla seks gibi çocuk vermeyen cinsel faaliyetlerde kadınların “alıcı” rollerine büründürerek sınırları bulanıklaştırıyorlardı. Kocalar ve eşleri daha fazla İbrani dünyaya getirdikleri sürece İbraniler arasında cinsel haz asla yasaklanmamıştır. Buna karşın sırf erotik haz için birleşildiğinde veya gayrimeşru çocukla sonuçlanan cinsel ilişki kurulduğunda (zina ve ensestte olduğu gibi), bir bütün olarak İsrail milleti zayıflıyordu. Tanrı Yahudileri helak etmekle tehdit etmişti: Eğer kendilerini içten güçsüz bırakırlarsa, dışarıdan mahva uğratılacaklardı.


    Bu bağlamda kutsal kitaptaki eşcinsellik karşıtı yasalar aynı zamanda dış politikanın araçlarıydı. Sırf Yahudilerin komşuları erkek erkeğe sekse izin verdiği için bu tarz seks (kutsal kitaplar lezbiyen ilişkileri göz ardı eder) yasaklanmıştı. Nasıl ki, bölgede hayvanlarla seks yaygındı, aynı şekilde hemcinslerle ilişkiye yönelik de yumuşak bir tavır takınılmıştı. Tanrı buyruğuna dayanarak, Yahudi olmayan diğer toplumlarda “yapılanları yapmamak” Yahudilerin misyonu olduğundan, eşcinsel seks Yahudilerin onları reddederek kendilerini tanımladıkları “kerih yabancı” uygulamalardan sadece biriydi. Eğer İbranilerin düşmanları eşcinselliğe izin verdiyse, Yahudi hukukunun onu yasaklaması kaçınılmazdı.


    Levililer kitabının Musa’ya doğrudan inen Tanrı kelamı olduğu sanıldığından, eşcinsel seksten dolayı helak etme tehditleri deyim yerindeyse hakikat olarak kabul ediliyordu. Ama basit bir yasa insanların davranışlarını değiştirmeye çoğu zaman yetmez. Mesele, Tanrı’nın tehdidini yerine getirişine dair dehşetengiz bir örnek vermenin gerekli olduğudur. Gariptir ki, Tevrat böyle örnekler vermez. Anekdotlar, alegoriler ve tekrarlarla dolu bir kitapta eşcinsellik konusu nispeten kuru bir dille ve sadece iki kez dile getirilir. Açığı kapatmak için sonraki dönemlerde gelen bazı âlimler Sodom ve Gomora şehirlerinin helak olması hakkındaki eski Tekvin hikayesini yeniden yorumlarlar. Bu çaba en hafif ifadeyle zorlamadır (çünkü bu şehirlerden ne birinin ne de ötekinin eşcinsel seksin yatağı olduğuna dair bir kanıt yoktur) ama sonunda başarılı olur. Lanetlenmiş bu iki şehrin hikayesi, eşcinsellik karşıtı önyargıyı yaymak için başvurulan en yaygın tarihsel mite dönüşmüştür.


    İbrahim’im yeğeni Lut, Gomora’yla birlikte “Ovanın Şehirleri” diye bilinen Sodom şehrinin bir sakiniydi. Şehirlerin sapkınlığıyla ilgili haberler Tanrı’ya ulaşınca, Tanrı yabancı seyyah kılığındaki iki meleğini inceleme yapmaları için şehre göndermiş. Lut, meleklere gece konaklamalarını teklif etmiş ama bu durum şehir ahalisini rahatsız etmiş. Melekler geceleyin bir köşeye çekilmeden önce bir güruh insan Lut’un evinin dışında toplanmışlar. “Belki tanıyoruzdur,” diye seyyahları görmek istemişler. Lut’un bu isteği geri çevirmesi kalabalığın öfkesini arttırmış. Buraya kadarki hikayenin kilit noktası “tanımak” sözcüğüdür (özgün İbrani metinde ve’nida’ah diye geçer). Çoğu âlimin savunduğu gibi bu sözcük basitçe “tanışık olmak” anlamına mı gelmektedir? Yoksa doğrudan seksi mi ima etmektedir? Şehir ahalisi sadece ziyaretçileri görmek mi, yoksa onlara tecavüz mü etmek istemektedir? Bu sorulara cevap vermek imkansız, özellikle Lut’un verdiği karşılığı düşünürsek: “Hiçbir zaman bir erkekle yatmamış iki kızım var. Onları size getireyim ve onlara istediğinizi yapın. Fakat bu adamlara hiçbir şey yapmayın, çünkü onlar benim çatımın altına sığındılar.” Kalabalık Lut’un kızlarının ırzına geçme derdinde değildi, onun misafirlerini “tanımak” istiyorlardı. Lut’un kapısını kırmak için ileri atıldıklarında melekler hepsini kör etti. Ertesi sabah Lut ailesiyle birlikte orayı terk etti ve Tanrı gökten cehennem ateşi yağdırarak Sodom ve Gomora şehirlerini sonsuza dek helak etti.


    Sodomlu güruhun suçunun yabancılara misafirperverlik göstermek âdetini çiğnemeleri olduğu yolunda genel bir fikir birliği mevcuttur günümüzde. Lut evine aldığı iki meleği himaye ederek Bronz Devri’nde yaşayan edepli herhangi bir Yakındoğulu ev sahibinin yapacağı şeyi yapmıştır. Kalabalığın, yabancıları azgınca “tanıma” isteğine (onları bedensel olarak tanıma niyetleri olmasa bile) karşılık, kılık değiştirmiş melekler tarafından kabalıktan çok daha feci bir tepkiyle karşılaşmışlardır. Ama hakikat bunun iyi bir hikaye olmasını engellemediği gibi insanların bu hikayeyi eşcinselliğe dair eğitici bir hikaye haline getirmeleri de uzun zaman almamıştır. Bunu ilk kez bizzat Yahudiler, MS 1. yüzyılda Yunanlar ve Romalılar arasında her türlü eşcinsel seksin yaşandığını görüp dehşete kapıldıklarında yaptılar. Yeniden yorumlanan hikaye çok geçmeden Hıristiyan kilisesi tarafından benimsenir ve daha sonra tarihin en tehlikeli eşcinsellik-karşıtı yasalarının temeli olur. Henüz MS 6. yüzyılda, Hıristiyan Bizans İmparatoru Justinian, Sodom ve Gomora’yı eşcinselleri infaz edişinin sebebi olarak göstermişti. Justinian’ın yasalarından biri şöyle der: “Bu suçlar yüzünden kıtlık, depremler ve salgın hastalıklar vuku bulmaktadır.”


    Erıc Berkowıtz, Seks ve Ceza

  • Ortaçağa gelindiğinde “livata” (sodomi) sözcüğü yalnızca erkek erkeğe seksi değil, ayrıca listesi sürekli değişen başka yasak cinsel eylemleri de içeriyordu. Zaman zaman lezbiyen seks tanıma dahil ediliyordu ve elbette yasa koyucular lezbiyenliği de Sodom ve Gomora’nın varsayılan sapkınlığına bağlıyorlardı. Bu şehirlerin kadınları için “şehvetin anaları” denilir ve erkeklerle tatmin olamadıkları için diğer kadınlara yöneldikleri düşünülürdü. Livata her yerde farklı tanımlanırken, Tanrı’nın bu iki şehre yönelik gazabı, livata yaşayanların olası en acımasız yöntemlerle cezalandırılmasının ispatı olarak düşünülüyordu. 1407’de Venedik’i yöneten Onluk Konsey şöyle diyordu: “Tanrımızın livata günahından ne kadar tiksindiği herkesin malumudur, zira nihai hükmüyle onların [livatacıların] yaşadığı şehirleri ve içinde bulundukları halkları yıkıp harap etmiştir.”


    Sodom ve Gomora miti, İngiltere’nin en önemli hukuk otoritesi William Blackstone tarafından da benimsendi. Blackstone 18. yüzyılda şöyle bir yorum yapmıştı: “Doğaya karşı rezilce suç” öylesine tiksinç bir ayıp ki, “Hıristiyanlar arasında adı anılmamalı” ve ölümle cezalandırılmalıdır; zira Tanrı “cehennem ateşiyle iki şehri helak ederek,” tepkisini göstermiştir. Modern Amerikan mahkemeleri de hikayeyi hakikat diye benimsemeye hazırdı. 1966 tarihli bir livata davasına bakan Alabama mahkemesi şunu kaydeder: “Bu suçun ortaya çıktığı kadim Sodom ve sakinlerinin yaşadığı ilkel dehşeti hatırlamadan bu kayıtta yer alan tiksinç olgular üzerine düşünemeyiz.” 1968’de Kuzey Caroline Yüksek Mahkemesi bir adama karşı yöneltilen eşcinsel seks yaptığıyla ilgili suçlamaları değerlendirirken, “bu eylemin yaygın olduğu Sodom ve Gomora şehirlerinin cehennem ateşiyle helak edilmesiyle ilgili kutsal kitaptaki ünlü hikaye”ye atıfta bulunur. Söz konusu şehirlerin nasıl yıkıldığına dair şüpheler artık gün yüzüne çıkmıştı elbette; ama hâlâ livata “fiilinin” Tanrı’nın gazabının sebebi olduğuna kesinkes inanılıyordu.


    Seks hukukunun en güçlü hikayelerinin birinde “iyi adam” olarak yer alan Lut, aslında üçkağıtçı bir karakterdi. Bakire kızlarının ırzına geçilmesini teklif etmesi, kadim standartlara göre bile önceliklerin fena halde yanlış sıralandığını gösteriyordu. Ama şimdi bunların hiçbirinin önemi yok. Zira en azından iki bin yıldan beri Sodom ve Gomora hikayesi yasa koyucuların eşcinsel sekse karşı canavarca bir tavır takınmasını haklılaştırmaya yetmiştir. Yahudi hukuku Hıristiyan ahlakının mihenk taşı olmasaydı, Ova Şehirleri söylencesi eşcinsellik karşıtı küçük bir Yakındoğu diniyle sınırlı kalacaktı. Ama işler böyle yürümedi. Kadim İbranilerin eşcinsellik karşıtı takıntıları nesiller boyunca hoşgörüsüzlüğün temelini oluşturdu.


    Fakat bu olmadan önce Akdeniz’e hakim olacak birtakım kültürel gelenekler, Batı kültürünü şekillendirmede erken Yahudilik kadar etkili olacaktı. Filistin sularının tam karşısında Yunanlar, Tanrı veya İbrani hukukuyla ilgisi olmayan bir takım faraziyeler doğrultusunda kendilerini organize ediyorlardı. Hiç kimse Yunan sanatının ve kültürünün zirvenin eşiğine ulaştığını reddedemezdi ama çok az Yunan böyle şeylere kafa yoruyordu. Çoğu Yunan günü kurtarma derdindeydi ve pek fazla bilinmeyen Yunan tutkusuyla ilgileniyordu: davalar. Yunan hukuku binlerce kişinin katılımıyla halkın ortasında icra ediliyordu. Yunanların en sevdiği şey, iyi bir seks davasıydı.


    Erıc Berkowıtz, Seks ve Ceza

  • Nikopol

    Konuyu kapattı.

Şimdi katılın!

Henüz bir hesabınız yok mu? Şimdi kayıt olup topluluğumuzun bir parçası olun!